Nie tylko akt zgonu potwierdza prawo do zasiłku pogrzebowego

Odmowa przyjęcia przez pracownika organu rentowego wniosku o świadczenie nie może obciążać ubezpieczonego konsekwencjami niezachowania ustawowego terminu na złożenie wniosku o należność.

STAN FAKTYCZNY:

Syn ubezpieczonej zmarł na terytorium Wielkiej Brytanii. Z uwagi na wszczęcie śledztwa przez Policję ubezpieczona otrzymała od koronera zaświadczenie w formie elektronicznej stwierdzające fakt zgonu jej syna wraz z informacją o wszczęciu śledztwa. We wszelkich formalnościach związanych ze sprowadzeniem zwłok z terytorium Wielkiej Brytanii ubezpieczonej pomagała jej córka. Ubezpieczona zleciła dokonanie kremacji zwłok syna oraz sprowadzenie ich do Polski w celu wyprawienia pogrzebu. Pogrzeb był sfinansowany wyłącznie ze środków ubezpieczonej. Po pogrzebie w marcu 2022 r. ubezpieczona wraz z córką udały się do ZUS celem złożenia wniosku o wypłatę zasiłku pogrzebowego, przedkładając zaświadczenie koronera, tj. dokument pozyskany w formie elektronicznej. Jednak urzędnik odmówił przyjęcia wniosku, wskazując, iż konieczne jest przedłożenie oryginału aktu zgonu. Po przeprowadzonym śledztwie oraz przesłaniu i przetłumaczeniu zagranicznego aktu zgonu ubezpieczona otrzymała poprawny akt zgonu syna dopiero w kwietniu 2023 r., po czym 27 czerwca 2023 r. złożyła organowi rentowemu wniosek o zasiłek pogrzebowy.

Decyzją z 8 sierpnia 2023 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku pogrzebowego po zmarłym. W uzasadnieniu organ podał, iż prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezłożenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Organ wskazał, że w oparciu o dostarczoną dokumentację ustalił, że ostatnią okolicznością, która miała wpływ na termin prawa do wypłaty zasiłku pogrzebowego, była data zgonu podana w zaświadczeniu koronera.

Ubezpieczona wniosła odwołanie od powyższej decyzji. W uzasadnieniu wyjaśniła, iż kierowała się informacjami uzyskanymi od pracownika organu rentowego, który wskazał, że zaświadczenie koronera nie jest dokumentem urzędowym, na którego podstawie może otrzymać zasiłek pogrzebowy, ponieważ dokument taki został wystawiony w formie elektronicznej. Jednocześnie podkreśliła, iż nie poinformowano jej, że po upływie roku od pogrzebu świadczenie o zasiłek przepada.

Wyrokiem z dnia 4 stycznia 2024 r. Sąd Rejonowy zmienił decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku pogrzebowego po zmarłym.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się ZUS, który wniósł apelację, zaskarżając wyrok SR w całości.

SĄD ORZEKŁ:

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił apelację ZUS.

W ocenie SO sąd I instancji wydał prawidłowe rozstrzygnięcie w przedmiocie przyznania ubezpieczonej prawa do zasiłku pogrzebowego po zmarłym. SO w całości podzielił ustalenia faktyczne i rozważania prawne SR, z tym zastrzeżeniem, że w ocenie SO w okolicznościach sprawy należało uznać, iż wniosek o zasiłek pogrzebowy został faktyczne złożony już w marcu 2022 r., tj. w chwili odmowy jego przyjęcia przez pracownika ZUS.

Sąd przypomniał, że zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem przysługującym w razie ziszczenia się ryzyka śmierci i związanej z nią koniecznością urządzenia pochówku i jest przyznawany na podstawie przepisów ustawy emerytalnej. Świadczenie przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu, co wynika wprost z art. 78 ust. 1 ustawy emerytalnej. Zgodnie natomiast z art. 81 ust. 1 tej ustawy prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Jeżeli zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie określonym wcześniej było niemożliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu (art. 81 ust. 2 ustawy emerytalnej).

(wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 9 stycznia 2025 r., sygn. akt VI Ua 10/24)

Komentarz redakcji

Orzekający w sprawie Sąd nie miał wątpliwości, że odwołująca nie złożyła wniosku o przyznanie zasiłku pogrzebowego w terminie na skutek działania pracownika organu rentowego. Co więcej, Sąd podkreślił, że urzędnik ją obsługujący miał obowiązek przyjąć od ubezpieczonej wniosek wraz z przedłożonymi dokumentami, a następnie przeprowadzić postępowanie i dopiero na jego podstawie wydać decyzję przyznającą bądź odmawiającą przyznania zasiłku pogrzebowego. Zwrócenie uwagi na te okoliczności jest bardzo istotne przy ubieganiu się o świadczenia z ubezpieczenia społecznego.