Gazeta Podatkowa nr 70 (2258) z dnia 1.09.2025

Zasiłek pogrzebowy po poronieniu

Zasiłek pogrzebowy to jedno ze świadczeń przysługujących z ubezpieczenia rentowego. Z dniem 6 sierpnia 2025 r. weszły w życie przepisy, które umożliwiają ustalenie daty zgonu do celów nabycia prawa do zasiłku pogrzebowego na podstawie karty zgonu albo zaświadczenia odpowiedniego lekarza lub położnej o martwym urodzeniu.

Uprawnieni do zasiłku

Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:

• ubezpieczonego,
• osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
• osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
• członka rodziny ubezpieczonego albo osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
• ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.

Przy czym członkami rodziny ubezpieczonego albo osoby pobierającej emeryturę lub rentę są: małżonek (wdowa i wdowiec), rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci niż wymienione wcześniej, rodzeństwo, dziadkowie, wnuki, oraz osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Tak wynika z art. 77 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.

Nie pozostawiając wątpliwości ustawodawca wskazał, że zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu, jak również pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu. Natomiast w razie poniesienia kosztów pogrzebu przez:

• więcej niż jedną osobę lub wskazany podmiot, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty - proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu,
• inną osobę niż wymieniona w art. 77 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż określona w art. 80 tej ustawy, który z dniem 1 stycznia 2026 r. ulegnie zmianie.

Przypomnijmy, że od 1 marca 2011 r. zasiłek pogrzebowy wynosi 4.000 zł, a od 1 stycznia 2026 r. nastąpi jego podwyżka do kwoty 7.000 zł. Przy czym na zasiłek w wysokości 7.000 zł (lub więcej, bo zwaloryzowanej) będą mogły liczyć osoby, które poniosły koszty związane z pochówkiem osoby zmarłej po 31 grudnia 2025 r.

Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt Państwa, organizacji politycznej lub społecznej, lecz osoby, o których mowa w art. 77 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, poniosły również część jego kosztów, przysługuje im zasiłek w wysokości określonej w art. 80 ustawy emerytalnej.

Dokumentowanie prawa

Do wniosku o zasiłek pogrzebowy trzeba dołączyć odpis skrócony aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.

Z dniem 6 sierpnia 2025 r. za sprawą rozporządzenia MRPiPS zmieniającego rozporządzenie w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2025 r. poz. 968), w przypadku gdy nie został sporządzony akt urodzenia dziecka, do wniosku o zasiłek pogrzebowy można również dołączyć - kartę zgonu lub jej kopię albo zaświadczenie lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie albo położnej o martwym urodzeniu, bez względu na czas trwania ciąży, wydane na podstawie dokumentacji medycznej.

Oprócz wymienionych wcześniej dokumentów nadal wymagane są odpowiednie dokumenty wskazane w § 16 pkt 2-8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412 ze zm.), tj.:

• rachunki poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli rachunki zostały złożone w banku - kopie rachunków, potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem,
• dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą albo dokument potwierdzający umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej,
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
• oświadczenie o pokryciu kosztów pogrzebu w całości lub w części,
• oświadczenie o niepobraniu zasiłku pogrzebowego z innego tytułu,
• dokument stwierdzający prawo zmarłego do świadczenia, jeżeli świadczenie to było wypłacane przez inny organ rentowy,
• informacja o numerze posiadanego rachunku bankowego, jeżeli wypłata zasiłku ma być dokonana na rachunek bankowy.

Jeśli chodzi o potwierdzanie daty zgonu, to ustala się ją na podstawie odpisu aktu stanu cywilnego, a od 6 sierpnia 2025 r. w przypadku gdy nie został sporządzony akt urodzenia dziecka, na potrzeby ustalenia prawa do zasiłku pogrzebowego datę zgonu ustala się na podstawie karty zgonu albo zaświadczenia lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii lub lekarza w trakcie odbywania specjalizacji w tej dziedzinie albo położnej o martwym urodzeniu, bez względu na czas trwania ciąży, wydanego na podstawie dokumentacji medycznej.

Przy czym, w sprawach o przyznanie zasiłku pogrzebowego z tytułu martwego urodzenia bez względu na czas trwania ciąży wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego (a więc przed dniem 6 sierpnia 2025 r.), stosuje się przepisy rozporządzenia w brzmieniu nadanym rozporządzeniem zmieniającym.

W przypadku nadesłania wniosku w sprawie świadczenia za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej w obrocie krajowym lub zagranicznym zainteresowany powinien dołączyć niezbędne odpisy aktów stanu cywilnego, które podlegają zwrotowi po sporządzeniu kopii lub notatki.