Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego dla zleceniobiorcy

Z dniem 2 marca 2023 r. zatrudniłam zleceniobiorcę, zgłaszając go m.in. do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W okresie od 14 kwietnia do 31 maja 2023 r. przebywał on na zwolnieniu lekarskim, nabywając prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy z uwagi na ciągłość w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym. Wcześniej bowiem bez dnia przerwy przez kilka miesięcy podlegał temu ubezpieczeniu u poprzedniego zleceniodawcy. W umowie zlecenia ma on określoną stawkę godzinową za wykonywanie czynności na podstawie zawartej umowy zlecenia. Jak należało obliczyć podstawę wymiaru należnego mu zasiłku chorobowego?

W przypadku gdy niezdolność do pracy zleceniobiorcy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku, co do zasady, stanowi kwota przychodu określona w umowie przypadająca za miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku, po odliczeniu wartości odpowiadającej 13,71%, a jeżeli kwota ta w umowie nie została określona - kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy.

Tak wynika z art. 49 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 1732 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową, która jednocześnie w art. 49 ust. 2 przewiduje pewne odstępstwo od tej reguły. Otóż w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, a okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego stosuje się odpowiednio przepis art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Podstawę tę stanowi wówczas przychód, który ubezpieczony osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy, a więc uzupełniony do pełnego miesiąca.

Z pytania wynika, iż bezpośrednio przed obecnym okresem ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenia, zleceniobiorca podlegał takiemu ubezpieczeniu z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenia u innego zleceniodawcy. Tym samym przy ustalaniu podstawy wymiaru należnego mu zasiłku chorobowego należało zastosować art. 49 ust. 2 ustawy zasiłkowej, tj. przyjąć jego przychód za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, po uzupełnieniu na zasadach określonych w art. 37 ust. 2 pkt 2 ustawy zasiłkowej do pełnej miesięcznej kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby ubezpieczony podlegał temu ubezpieczeniu przez pełny miesiąc kalendarzowy (przykład). Przy czym należy pamiętać, iż:

przychód podlega uzupełnieniu także za okres niezdolności do pracy, za który ubezpieczonemu przysługuje zasiłek, przypadającej w miesiącu kalendarzowym, w którym powstała niezdolność do pracy,
kwota uzupełnionego przychodu nie może przekraczać kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, po pomniejszeniu o kwotę 13,71%.

Przykład

Przyjmując stan faktyczny z pytania oraz zakładając, że za kwiecień 2023 r. przychód zleceniobiorcy z tytułu wykonywania umowy zlecenia wyniósł 1.950 zł, podstawę wymiaru należnego mu zasiłku chorobowego (za okres od 14 kwietnia do 31 maja 2023 r.) powinna stanowić kwota 3.883,04 zł, zgodnie z wyliczeniem:

-	1.950 zł - 1.950 zł × 13,71% = 1.950 zł - 267,35 zł = 1.682,65 zł,
-	1.682,65 zł : 13 dni × 30 dni = 3.883,04 zł.

Taki sposób ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, w oparciu o art. 49 ust. 2 z uwzględnieniem art. 37 ust. 2 ust. 2 ustawy zasiłkowej, mimo że wcześniej bez dnia przerwy zleceniobiorca podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z takiego samego tytułu, tj. z tytułu umowy zlecenia, ale zawartej z innym zleceniodawcą, potwierdził organ rentowy w dniu 27 września 2023 r. w odpowiedzi na pytanie naszego Wydawnictwa (patrz ramka).

Odpowiedź ZUS z dnia 27 września 2023 r. na pytanie naszego Wydawnictwa w zakresie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego zleceniobiorcy, wcześniej bez dnia przerwy podlegającego ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu umowy zlecenia zawartej z innym zleceniodawcą:

"Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu zleceniobiorcą, którego niezdolność do pracy powstała w drugim miesiącu ubezpieczenia chorobowego (gdy pierwszy miesiąc ubezpieczenia nie jest pełnym miesiącem) i który posiada wcześniejszy tytuł ubezpieczenia chorobowego, należy zastosować przepisy art. 49 ust. 2 ustawy zasiłkowej (...), który odwołuje się do art. 37 ust. 1 tejże ustawy.

Zapis ten oznacza, że jeżeli umowa zlecenia została zawarta w trakcie miesiąca, a niezdolność do pracy powstała w miesiącu następnym, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie pracownika za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, tj. za pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia, po uzupełnieniu według zasad określonych w art. 37 ust. 2 pkt 2 ustawy zasiłkowej. Podstawę wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego dla takiego zleceniobiorcy stanowi przychód ubezpieczonego, uzupełniony do pełnej miesięcznej kwoty, od której zostałaby opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, gdyby ubezpieczony podlegał temu ubezpieczeniu przez pełny miesiąc kalendarzowy. Przychód podlega uzupełnieniu także za okres niezdolności do pracy, za który ubezpieczonemu przysługuje zasiłek, przypadającej w miesiącu kalendarzowym, w którym powstała niezdolność do pracy.

Kwota uzupełnionego przychodu nie może przekraczać kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, po pomniejszeniu o kwotę 13,71%".