Zasiłek macierzyński dla ojca po śmierci nieubezpieczonej matki dziecka

Żona zleceniobiorcy zmarła dwa miesiące po porodzie. Ponieważ nie była ubezpieczona, nie korzystała z zasiłku macierzyńskiego. Gmina wypłacała jej jedynie świadczenie rodzicielskie w wysokości 1.000 zł miesięcznie. Od śmierci żony opiekę nad dzieckiem sprawuje jego ojciec, który przerwał wykonywanie umowy zlecenia. Czy z tego tytułu przysługuje mu prawo do zasiłku macierzyńskiego?

TAK, o ile ojciec dziecka z tytułu umowy zlecenia podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek macierzyński przysługuje bowiem wyłącznie osobom objętym tym ubezpieczeniem.

W przypadku zgonu matki dziecka nieobjętej ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, albo nieposiadającej tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem, zasiłek macierzyński należny jest ubezpieczonemu - ojcu dziecka albo innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny. Warunkiem nabycia stosownych uprawnień jest jednak:

uzyskanie przez osobę sprawującą opiekę nad dzieckiem prawa m.in. do urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego - w przypadku pracowników lub
przerwanie działalności zarobkowej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem - m.in. w przypadku zleceniobiorców.

Zasiłek macierzyński przysługuje wówczas za okres przypadający po śmierci matki dziecka do wyczerpania pełnego wymiaru tego zasiłku.

Tak wynika z art. 29 ust. 9 pkt 1 ustawy zasiłkowej.

W przypadku gdy żona urodziła jedno dziecko podczas porodu, świadczenie to będzie przysługiwało ojcu dziecka od dnia następującego po dniu śmierci matki dziecka do upływu 20 tygodni liczonych od dnia urodzenia dziecka.

Kalkulator urlopów macierzyńskich i rodzicielskiego dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Jeśli zatem z tytułu umowy zlecenia ojciec dziecka podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, może uzyskać prawo do zasiłku macierzyńskiego. Podstawą do przyznania mu tego świadczenia będą dokumenty określone w § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków... (Dz. U. z 2015 r. poz. 2205 ze zm.), tj.:

odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo ZUS oraz
oświadczenie ubezpieczonego zawierające informację o śmierci matki dziecka.

Co więcej, ubezpieczony może również ubiegać się o przyznanie zasiłku macierzyńskiego za okres przewidziany przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego. Przysługuje on (w przypadku przyjścia na świat jednego dziecka) w wymiarze do 32 tygodni.

Przejęcie świadczenia rodzicielskiego

Jeśli zleceniobiorca nie spełnia warunków do uzyskania zasiłku macierzyńskiego, po śmierci żony może uzyskać prawo do świadczenia rodzicielskiego w wysokości 1.000 zł miesięcznie. Zasady jego przyznawania zostały określone w art. 17c ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 114 ze zm.). Ojcu dziecka przysługuje ono m.in. w przypadku śmierci matki dziecka.

Wniosek w tej sprawie najlepiej złożyć do organu właściwego, tj. wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie, w terminie trzech miesięcy liczonych od dnia śmierci matki dziecka. Przekroczenie tego terminu skutkować bowiem będzie przyznaniem prawa do świadczenia rodzicielskiego począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek (art. 24 ust. 9 i 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych).