Zasiłek macierzyński dla pracownicy zatrudnionej na zastępstwo

1) Umowa o pracę na zastępstwo zawarta z pracownicą zostanie rozwiązana z końcem października 2012 r. Pracownica dostarczyła zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy zawierające kod literowy "B" oraz zaświadczenie stwierdzające przewidywany termin porodu na kwiecień 2013 r. Czy po urodzeniu dziecka pracownica będzie uprawniona do zasiłku macierzyńskiego?

Nie, ponieważ urodzi dziecko już po rozwiązaniu umowy o pracę. Umowa na zastępstwo nie ulega bowiem przedłużeniu do dnia porodu.

Zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie, która urodzi dziecko w czasie ubezpieczenia chorobowego - nawet pierwszego dnia tego ubezpieczenia (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Prawo do zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego przysługuje wyłącznie wówczas, gdy ubezpieczenie to ustało z powodu:

ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (pracownica może ubiegać się o zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego począwszy od następnego dnia po rozwiązaniu umowy o pracę do dnia porodu) lub
z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.

W tych przypadkach zasiłek macierzyński przysługuje za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego przypadającej po porodzie, czyli skróconej o 2 tygodnie (art. 30 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej).

Zasiłek macierzyński po ustaniu zatrudnienia przysługuje też pracownicy, z którą umowę o pracę przedłużono do dnia porodu, na podstawie art. 177 § 3 K.p. Przedłużenie to dotyczy umów o pracę zawartych na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, jeżeli uległyby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu, pracownicy z tytułu urodzenia dziecka przysługuje wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy do wyczerpania okresu jego płatności. Jeżeli niezdolność do pracy będzie trwała nadal (po urodzeniu dziecka), a okres zasiłkowy zostanie wyczerpany, osoba ta będzie mogła ubiegać się w ZUS o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.

Zwracamy uwagę! Świadczenia chorobowe przysługujące w okresie ciąży są wypłacane w wysokości 100% podstawy ich wymiaru, natomiast po porodzie zasiłek chorobowy w wysokości 80%, a świadczenie rehabilitacyjne - 90% przez pierwsze 90 dni i 75% za pozostały okres.

Przykład

Pracownica została zatrudniona na zastępstwo do 31 października 2012 r. W dniu 14 września 2012 r. przedłożyła pracodawcy zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej na okres ciąży. Termin porodu jest przewidywany na kwiecień 2013 r. Załóżmy, że niezdolność do pracy z powodu choroby powstała 14 września 2012 r. będzie trwała nieprzerwanie nadal (również po porodzie, który nastąpi 17 kwietnia 2013 r.).

Pracownicy przysługuje wynagrodzenie chorobowe od 14 września do 16 października 2012 r., a następnie zasiłek chorobowy od 17 do 31 października 2012 r. - wypłacany przez pracodawcę upoważnionego do wypłaty zasiłków (ewentualnie ZUS, jeśli pracodawca nie jest upoważniony), natomiast od 1 listopada 2012 r. do 17 kwietnia 2013 r. (do tego dnia wykorzysta 216 dni zasiłkowych) - wypłacany przez ZUS.

Po porodzie nie przysługuje już prawo do zasiłku chorobowego, bowiem od dnia porodu nie jest już ona uprawniona do 270-dniowego okresu zasiłkowego. Dalsza niezdolność do pracy z powodu choroby pozwoli na ubieganie się o świadczenie rehabilitacyjne (przyznawane maksymalnie na okres 12 miesięcy).

2) Czy rozwiązanie umowy na zastępstwo w dniu porodu uprawni pracownicę do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu zatrudnienia?

Tak, bowiem urodzenie dziecka będzie miało miejsce w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. W takim przypadku pracodawca udzieli urlopu macierzyńskiego na 1 dzień (dzień porodu), a wypłatę zasiłku macierzyńskiego przekaże do ZUS (także za dzień porodu - por. ust. 237 komentarza ZUS do ustawy zasiłkowej dostępnego na stronie internetowej www.zus.pl). Pracownica, z którą umowa o pracę zostanie rozwiązana w dniu porodu, będzie miała prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego, bez skracania o 2 tygodnie. Co ważne wniosek o wypłatę zasiłku za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego powinna złożyć w ZUS przed zakończeniem jego pobierania za okres "podstawowego urlopu".

Przykład

Pracownica zatrudniona na zastępstwo do 22 października 2012 r., w dniu rozwiązania umowy o pracę urodziła dziecko. Pracodawca udzielił jej urlopu macierzyńskiego na dzień porodu, natomiast wypłatę zasiłku macierzyńskiego przekazał do ZUS. Okres płatności zasiłku macierzyńskiego (140 dni) wyczerpie się 10 marca 2013 r. W dniu 9 marca 2013 r. zainteresowana złoży w ZUS wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za kolejne 4 tygodnie odpowiadające okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Ponieważ wniosek zostanie złożony przed rozpoczęciem płatności zasiłku za dodatkowy okres, ZUS dokona jego wypłaty od 11 marca do 7 kwietnia 2013 r.