Zasiłek chorobowy dla przedsiębiorcy z tytułu pobytu w szpitalu

Od marca 2018 r. samodzielnie prowadzę działalność gospodarczą, z tytułu której opłacam za siebie obowiązkowe składki społeczne i zdrowotną do ZUS. W dniu 14 maja br. zgłosiłem się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z datą od 1 maja br.

1) Czy objęcie tym ubezpieczeniem następuje z dniem wskazanym we wniosku, czyli w moim przypadku od 1 maja br.?

NIE. Pomimo tego, że Czytelnik zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 1 maja br., to jednak podlega temu ubezpieczeniu od 14 maja br.

Kwestia objęcia dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym została uregulowana w art. 14 ust. 1 i 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.), zwanej dalej ustawą systemową. Z treści tych przepisów wynika, iż osoba prowadząca działalność gospodarczą (przedsiębiorca) podlegająca obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Przy czym, może tego dokonać zarówno w dniu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, jak i w terminie późniejszym, np. po kilku miesiącach od dnia jej rozpoczęcia i objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym.

Zasadniczo objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku (tj. w bloku VIII. w polu 06 druku ZUS ZUA), nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS. Z tym że objęcie tym ubezpieczeniem od dnia wskazanego we wniosku następuje tylko wtedy, gdy zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie złożone w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, np. od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. Wobec tego, jeżeli przedsiębiorca dokona zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego po upływie 7 dni od daty powstania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wówczas objęcie go tym ubezpieczeniem nastąpi od daty wskazanej w zgłoszeniu ZUS ZUA, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym złożył je w organie rentowym.

Druk ZUS ZUA dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Składki ZUS.

W omawianej sytuacji druk zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego został przekazany do organu rentowego 14 maja 2018 r. Nastąpiło to więc po upływie 7 dni od daty powstania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Z tego względu Czytelnik został objęty tym ubezpieczeniem od dnia złożenia druku ZUS ZUA, czyli od 14 maja br.

2) Na dzień 1 sierpnia 2018 r. mam zaplanowany zabieg chirurgiczny, po którym będę przebywał na zwolnieniu lekarskim. Czy będzie mi przysługiwał zasiłek chorobowy od pierwszego dnia pobytu w szpitalu, skoro do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przystąpiłem od 14 maja br.?

NIE. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Przy czym świadczenie to jako rekompensujące utratę wynagrodzenia, przychodu należne jest:

po odpowiednim okresie wyczekiwania albo
od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego w ściśle określonych okolicznościach.

Jeśli chodzi o długość okresu wyczekiwania, to ustawodawca uzależnił go od charakteru podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. W przypadku prowadzących działalność gospodarczą okres ten wynosi co najmniej 90 dni. Tak stanowi art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368), zwanej dalej ustawą zasiłkową.

Skoro Czytelnik przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 14 maja 2018 r., to zasiłek chorobowy z racji niezdolności do pracy (będącej następstwem zaplanowanego zabiegu chirurgicznego) będzie mu przysługiwał dopiero od 12 sierpnia 2018 r., a więc po upływie okresu wyczekiwania wynoszącego co najmniej 90 dni. Stanie się tak, pod warunkiem że Czytelnik będzie opłacał w terminie składkę należną na ubezpieczenie chorobowe. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, ubezpieczenie chorobowe ustaje m.in. na zasadach wskazanych w art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej, od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie.

Sytuacja Czytelnika wyglądałaby inaczej, gdyby niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do lub z pracy albo gdyby do okresu wyczekiwania można było wliczyć poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego w oparciu o art. 4 ust. 2 ustawy zasiłkowej (przykłady 1 i 2).

Przykład 1

Pan Paweł świadczył pracę do końca grudnia 2017 r. Następnie z dniem 1 marca 2018 r. rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, przystępując do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 14 maja 2018 r. W dniu 21 maja 2018 r. pan Paweł uległ wypadkowi w drodze do pracy. W postępowaniu przed ZUS zdarzenie zostało uznane za wypadek w drodze do pracy. Lekarz wystawił panu Pawłowi zaświadczenie lekarskie potwierdzając jego niezdolność do pracy na 14 dni począwszy od 21 maja 2018 r.

Ponieważ niezdolność do pracy pana Pawła spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy, nabędzie on prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia tej niezdolności, tj. od 21 maja 2018 r.

Przykład 2

Pan Paweł do 30 kwietnia 2018 r. przez okres 2 lat świadczył pracę na podstawie umowy o pracę. Z dniem 1 maja 2018 r. rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej przystępując do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 14 maja 2018 r. Na dzień 1 sierpnia 2018 r. ma zaplanowany zabieg chirurgiczny, po którym będzie przebywał na zwolnieniu lekarskim.

Ponieważ przerwa pomiędzy ustaniem zatrudnienia a przystąpieniem do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekroczyła 30 dni, do 90-dniowego okresu nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego wlicza się okres ubezpieczenia chorobowego z racji zatrudnienia. Tym samym pan Paweł nabędzie prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia pobytu w szpitalu, a więc od 1 sierpnia 2018 r.