Czy wystawianie faktur za usługi w czasie zwolnienia powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego?

Pracownik zatrudniony w naszej firmie w pełnym wymiarze czasu pracy równocześnie prowadzi działalność gospodarczą (nie zatrudnia pracowników). W okresie orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby i pobierania z tego tytułu świadczeń chorobowych nie przerwał wykonywania działalności i wystawia faktury za usługi. Czy powinniśmy zaprzestać wypłaty zasiłku chorobowego?

Tak, prowadzenie działalności gospodarczej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego.

Zgodnie z art. 17 ustawy zasiłkowej, ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Powołany przepis określa dwie przesłanki skutkujące utratą prawa do zasiłku, tj.:

wykonywanie pracy zarobkowej oraz
wykorzystywanie zwolnienia dla innych celów niż leczenie.

Przy czym do utraty prawa do zasiłku chorobowego wystarczy zaistnienie tylko jednej z tych okoliczności.

Ważne: Za pracę zarobkową, wykonywaną w okresie orzeczonej niezdolności do pracy, uważa się każdą pracę przynoszącą przychód, świadczoną zarówno na podstawie przepisów prawa pracy, Kodeksu cywilnego, jak i "na czarno", bez względu na wymiar czasu pracy i okres jej trwania.

Sąd Najwyższy w wyroku z 5 kwietnia 2005 r. (sygn. akt I UK 370/04, OSNP 2005/21/342) wyjaśnił, że: "Pracą zarobkową, której wykonywanie w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy (...) jest każda aktywność ludzka zmierzająca do osiągnięcia zarobku, w tym pozarolnicza działalność gospodarcza, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim.". Zatem pracownik korzystający ze zwolnienia lekarskiego stwierdzającego niezdolność do pracy i pobierający z tego tytułu zasiłek nie może w tym czasie zajmować się sprawami związanymi z prowadzoną równocześnie działalnością.

Okoliczności nieprawidłowego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy stwierdza się w ramach kontroli przeprowadzanej przez płatnika zasiłków. Protokół z przeprowadzonej kontroli okazuje się pracownikowi, który może wnieść do niego ewentualne uwagi. Jeśli w jej trakcie zostanie ustalone, że pracownik pobierający zasiłek chorobowy, pomimo zwolnienia od pracy z powodu choroby wykonuje czynności związane z prowadzoną działalnością, należy zaprzestać wypłaty zasiłku. W razie sporu w tej sprawie decyzję o utracie prawa do zasiłku chorobowego wydaje ZUS, na podstawie przedłożonych przez płatnika zasiłku dokumentów z kontroli. Decyzja ZUS obejmuje cały okres zwolnienia lekarskiego, za który pracownik miał otrzymać zasiłek chorobowy (za wyjątkiem dni ewentualnego pobytu w szpitalu), bez względu na to, w którym dniu miało miejsce wykonywanie pracy.

Zwracamy uwagę! Samo podpisywanie faktur i innych dokumentów niezbędnych do prowadzenia działalności (jeśli nie ma możliwości jej zawieszenia w okresie pobierania zasiłku) można uznać za działalność, która nie ma zarobkowego charakteru (por. wyrok SN z 5 czerwca 2008 r., sygn. akt III UK 11/08). Również uzyskiwanie w trakcie korzystania ze zwolnienia lekarskiego dochodów, niepołączonych z osobistym świadczeniem pracy, nie ma wpływu na utratę uprawnień do zasiłku chorobowego (por. wyrok SN z 4 kwietnia 2012 r., sygn. akt II UK 186/11). Jednakże w sytuacji przedstawionej w pytaniu nie zachodzi żadna z tych okoliczności. Pracownik przy prowadzonej działalności nie zatrudnia pracowników, a wystawienie faktury za usługę wiąże się z jej wykonaniem.