Gazeta Podatkowa nr 9 (1363) z dnia 30.01.2017

Wzrost najniższej podstawy wymiaru zasiłku a podwyższenie zasiłku macierzyńskiego

Wysokość zasiłku macierzyńskiego stanowi odpowiedni procent podstawy jego wymiaru. Jeśli miesięczna kwota tego świadczenia pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych okaże się niższa niż 1.000 zł, wówczas ulega stosownemu podwyższeniu do tej wartości. Od 1 stycznia 2017 r. najniższa gwarantowana kwota podstawy wymiaru zasiłku dla pracowników uległa zwiększeniu. Czy i ewentualnie w jaki sposób wpłynie to na wypłatę podwyższenia zasiłku macierzyńskiego dla tej grupy ubezpieczonych?

Wysokość zasiłku macierzyńskiego

Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi odpowiednio:

• 100% podstawy wymiaru zasiłku - za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu ojcowskiego oraz odpowiednio - w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub przyjętych jednocześnie na wychowanie i ich wieku - za okres do 6, 8 lub 3 pierwszych tygodni urlopu rodzicielskiego,
   
• 60% podstawy wymiaru zasiłku - za pozostały okres urlopu rodzicielskiego

lub też

• 80% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego - gdy wniosek o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze/zasiłek macierzyński za okres tego urlopu zostanie złożony w ciągu 21 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

Stanowi o tym art. 31 ust. 1-3 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

Zasiłek macierzyński, podobnie jak zasiłek chorobowy, przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Za jeden dzień wypłacany jest w wysokości jednej trzydziestej części wynagrodzenia/przychodu stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Podwyższenie zasiłku

Z początkiem ubiegłego roku wprowadzono zasadę, zgodnie z którą w przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie o świadczeniach rodzinnych, a więc od 1.000 zł, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego.

Przy czym w przypadku, gdy zasiłek macierzyński przysługuje:

• za część miesiąca - stosowne podwyższenie ustala się proporcjonalnie do okresu, za który jest wypłacany zasiłek macierzyński,
   
• z więcej niż jednego tytułu - podwyższenie zasiłku macierzyńskiego należne jest wówczas, gdy łączna kwota wypłacanych zasiłków macierzyńskich jest niższa niż wysokość świadczenia rodzicielskiego.

Szczegółowo kwestię tę reguluje art. 31 ust. 3a-3c i art. 62 ust. 4-6 ustawy zasiłkowej.

Gwarantowana podstawa zasiłku

Podstawę wymiaru świadczeń chorobowych dla pracowników i ubezpieczonych niebędących pracownikami oblicza się na zasadach określonych w rozdziale 8 i 9 ustawy zasiłkowej, z uwzględnieniem wynagrodzenia/przychodu uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy.

Z założenia nie ustala się jej na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo była ona krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.

Jednak dla pracowników, do których mają zastosowanie przepisy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, ustawodawca przewidział gwarancję najniższej wysokości podstawy wymiaru zasiłku. Z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być ona niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia (art. 45 i art. 47 ustawy zasiłkowej).

Wpływ na podwyższenie

Coroczny wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę przekłada się zatem odpowiednio na zwiększenie najniższej podstawy wymiaru zasiłku. W efekcie z dniem 1 stycznia wzrasta również wysokość samego świadczenia, którego faktyczna podstawa (ustalona w oparciu o wynagrodzenie pracownika) jest niższa od gwarantowanej jej wysokości. Taka podwyżka ma miejsce również w 2017 r.

Kalkulator najniższej podstawy wymiaru świadczeń chorobowych dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl.

Tymczasem wysokość świadczenia rodzicielskiego, do którego podwyższany jest zasiłek macierzyński, pozostaje na niezmienionym poziomie 1.000 zł. Podobnie jak inne świadczenia rodzinne (za wyjątkiem świadczenia pielęgnacyjnego) podlega ona weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyników badań progu wsparcia dochodowego rodzin. Najbliższa weryfikacja będzie miała miejsce w 2018 r.

Wzrost od 1 stycznia 2017 r. wysokości zasiłku macierzyńskiego, spowodowany wzrostem kwoty najniższej podstawy wymiaru zasiłku, skutkować zatem będzie:

• zmniejszeniem wysokości wypłacanego podwyższenia zasiłku macierzyńskiego, co nie będzie odczuwalne dla pracowników, którzy i tak otrzymają na rękę gwarantowane 1.000 zł (patrz tabela) lub
   
• zaprzestaniem wypłaty podwyższenia - gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych wyniesie co najmniej 1.000 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.)