Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 15 (585) z dnia 1.08.2023

Wysokość zasiłku opiekuńczego przysługującego wkrótce po świadczeniu rehabilitacyjnym

Pracownik w okresie od 3 marca do 30 czerwca 2023 r. przebywał na świadczeniu rehabilitacyjnym. Podstawa wymiaru wcześniej pobieranego zasiłku chorobowego została więc zwaloryzowana wskaźnikiem 103,9%. Krótko po powrocie do pracy otrzymał zwolnienie lekarskie z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem. Czy jako podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należy przyjąć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego sprzed czy po jej waloryzacji dla celów wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego?

Jako podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego należy przyjąć zwaloryzowaną podstawę wymiaru zasiłku chorobowego.

Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi co do zasady przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (art. 36 ust. 1 w zw. z art. 47 ustawy zasiłkowej). Przy czym, zgodnie z art. 43 ustawy zasiłkowej, nie ustala się nowej podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo wystąpiła przerwa krótsza niż miesiąc kalendarzowy.

Wyjątek od powyższego stanowi okoliczność zmiany wymiaru czasu pracy w miesiącu, w którym powstała konieczność sprawowania opieki (lub w miesiącach wcześniejszych). W takim bowiem przypadku podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowiłoby wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy - art. 40 ustawy zasiłkowej.

W sytuacji gdy tak jak w pytaniu pracownik po okresie korzystania ze świadczenia rehabilitacyjnego nabył prawo do zasiłku opiekuńczego (lub innego świadczenia), obowiązuje ogólna zasada dotycząca ustalania podstawy jego wymiaru. Stąd też, jeśli między tymi świadczeniami nie było przerwy albo była ona krótsza niż miesiąc kalendarzowy i w międzyczasie nie nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi podstawa wymiaru ostatnio wypłacanego świadczenia rehabilitacyjnego.

Zwaloryzowana podstawa wymiaru zasiłku chorobowego będzie przyjmowana jako podstawa wymiaru kolejnych ewentualnych świadczeń chorobowych do czasu powstania przerwy między nimi wynoszącej co najmniej miesiąc kalendarzowy.

Pracownik jest wynagradzany w stałej miesięcznej wysokości 4.900 zł. W okresie od 2 września 2022 r. do 2 marca 2023 r. (182 dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby. Podstawę wymiaru wynagrodzenia, a następnie zasiłku chorobowego stanowiło przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od września 2021 r. do sierpnia 2022 r. w wysokości 4.228,21 zł, według wyliczenia: (4.900 zł - 671,79 zł) x 12 m-cy : 12 m-cy.

Po wyczerpaniu okresu zasiłkowego ZUS przyznał pracownikowi świadczenie rehabilitacyjne na 4 miesiące (od 3 marca do 30 czerwca 2023 r.). Pierwszy dzień tego świadczenia przypadał w I kwartale 2023 r., w którym wskaźnik waloryzacji wynosił 103,9%. Podstawa wymiaru zasiłku po waloryzacji wyniosła więc 4.393,11 zł (4.228,21 zł x 103,9%).

Od 5 do 10 lipca 2023 r. pracownik sprawował osobistą opiekę nad chorym 6-letnim dzieckiem, nabywając prawo do zasiłku opiekuńczego. Jako podstawę wymiaru zasiłku przyjęto kwotę 4.393,11 zł.

Przyjmujemy założenia z przykładu 1, z tym że pracownik po kilku dniach od powrotu do pracy ponownie stał się niezdolny do pracy z powodu choroby i wystąpił do ZUS o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego na kolejny okres. Decyzją ZUS świadczenie rehabilitacyjne zostało mu przyznane na dwa miesiące, tj. od 1 lipca do 29 sierpnia 2023 r., przy czym pracodawca dokona wypłaty świadczenia z wyłączeniem dni, w których pracownik wykonywał pracę. Podstawę wymiaru tego świadczenia stanowi kwota 4.393,11 zł (nie podlega ona ponownej waloryzacji, gdyż przeprowadza się ją tylko raz).

Zwracamy uwagę! Mimo nieustalania nowej podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego w okolicznościach wskazanych w pytaniu mogłaby wystąpić konieczność przeliczenia już obliczonej podstawy wymiaru. Z taką sytuacją mielibyśmy do czynienia, gdyby pracownik otrzymywał składnik wynagrodzenia, który został przyjęty do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego, a nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku opiekuńczego (lub odwrotnie). Przeliczenie miałoby na celu wyłączenie (lub włączenie) tego składnika z ustalonej już podstawy wymiaru, z zastrzeżeniem, że przeliczoną podstawę wymiaru należałoby zwaloryzować wskaźnikiem 103,9%, co obrazuje przykład 3.

Przyjmujemy założenia z przykładu 1 oraz dodatkowo, że pracownik otrzymuje też dodatek funkcyjny (450 zł) zmniejszany wyłącznie za okresy pobierania zasiłku opiekuńczego. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, którą należy przyjąć jako podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego podlega przeliczeniu poprzez uwzględnienie kwot dodatku funkcyjnego wypłaconego za okres od września 2021 r. do sierpnia 2022 r. Podstawa wymiaru po przeliczeniu wyniosła 4.616,51 zł, tj. [(4.900 zł + 450 zł) - 733,49 zł] x 12 m-cy : 12 m-cy = 4.616,51 zł, a po waloryzacji - 4.796,55 zł (4.616,51 zł x 103,9%).